Przedwczesne dojrzewanie płciowe u dziewcząt
Dojrzewanie płciowe u dziewcząt najczęściej występuje pomiędzy 9 a 14 r.ż.Obejmuje ono pojawienie się drugorzędowych i trzeciorzędowych cech płciowych, które rozpoczynają się od rozwoju gruczołów piersiowych. Potem następuje gwałtowny skok wzrostu i pojawia się pierwsza miesiączka co nie jest jeszcze równoznaczne z osiągnięciem płodności.
Przedwczesne dojrzewanie płciowe rozpoznaje się, jeżeli u dziewcząt jego objawy pojawiają się przed ukończeniem 8-go roku życia. Najczęściej pierwszym objawem dojrzewania u dziewcząt, dostrzeganym przez ginekologa czy endokrynologa, jest osiągnięcie stadium II rozwoju gruczołów piersiowych w skali Tannera.
W zależności od etiologii przedwczesne dojrzewanie płciowe dzieli się na:
I.Prawdziwe- GnRH zależne
Prawdziwe przedwczesne dojrzewanie płciowe ze względu na przyczyny dzieli się na:- Powstające z powodu czynnościowych zaburzeń CSN
- Spowodowane strukturalnymi zmianami okolicy podwzgórzowo- przysadkowej
II.Rzekome- GnRH niezależne
Jest spowodowane autonomicznym wydzielaniem hormonów płciowych przez nadnercza lub gonady lub egzogenną podażą hormonów. Ginekolodzy i Endokrynolodzy wyróżniają:- Postać izoseksualną, gdy rozwój płciowy jest zgodny z płcią dziecka
- Postać heteroseksualną, gdy rozwój płciowy jest niezgodny z płcią dziecka
III. Łagodne warianty przedwczesnego dojrzewania płciowego
Przedwczesne dojrzewanie płciowe w postaci izolowanej występuje u ok. 15% dziewczynek. Etiopatogeneza tych postaci jest niejasna. Mają one charakter niepostępujący w przeciwieństwie do prawdziwego przedwczesnego dojrzewania płciowego, które wygazuje progresję objawów dojrzewania. Łagodne warianty stanowią 50% wszystkich przypadków przedwczesnego dojrzewania płciowego.Należą do nich:
- Thelarche praecox - jest to najczęstsza postać przedwczesnego dojrzewania płciowego. Jest to izolowane powiększenie gruczołów sutkowych u dziewczynek w1 lub 2 roku życia, bez innych cech pokwitania.
- Adrenarche praecox - przejawia się niewielkimi zmianami skórnymi, zwiększoną aktywnością gruczołów potowych i łojowych, rzadziej przyspieszeniem wzrastania czy pojawieniem się owłosienia łonowego.
- Menarche praecox - oznacza pojawienie się krwawienia z dróg rodnych bez innych cech dojrzewania płciowego. Ta postać przedwczesnego dojrzewania płciowego jest bardzo rzadka.
Ginekolodzy i endokrynolodzy w większości przypadków przedwczesnego dojrzewania płciowego stawiają dobre rokowania.
PDP pochodzenia ośrodkowego w większości przypadków, szczególnie u dziewcząt ma podłoże czynnościowe. Niekiedy jednak może stanowić konsekwencje obecności zmian organicznych, a nawet być pierwsza manifestacją kliniczną. Tak więc diagnostyka PDP pochodzenia ośrodkowego powinna być podejmowana w każdym jego przypadku, niezależnie od wieku w jakim wystąpiło, tempa progresji objawów czy płci dziecka. Ryzyko organicznego podłoża jest szczególnie duże, jeśli pojawi się we wczesnym dzieciństwie, cechuje je szybki przebieg lub gdy współistnieje z innymi objawami klinicznymi.
Ze względu na inne podłoże i diametralnie inne leczenie zawsze należy wykluczyć istnienie postaci obwodowej przedwczesnego pokwitania. Postać obwodowa w przeciwieństwie do postaci centralnej praktycznie nigdy nie ma podłoża czynnościowego. Pod maską rzekomego dojrzewania płciowego mogą się kryć nowotwory nadnerczy, jajników czy wrodzony przerost nadnerczy.
Diagnostyka ginekologiczna i endokrynologiczna powinna być przeprowadzona jak najszybciej szczególnie u małych dzieci!
Wyniki leczenia są obecnie znacznie lepsze niż kiedyś. Stało się tak głównie z powodu wprowadzenia do leczenia agonistów GnRH o przedłużonym działaniu.