Przedwczesne lub opóźnione dojrzewanie płciowe
Pierwsze objawy dojrzewania płciowego pojawiają się zazwyczaj między 10 a 11 rokiem życiem u dziewczynek oraz między 11,5 a 12,5 rokiem życia u chłopców. Wówczas to dochodzi do stymulacji jajników oraz jąder do produkcji hormonów (estrogenów u dziewczynek oraz testosteronu u chłopców), które odpowiedzialne są za wykształcenie się cech charakterystycznych dla danej płci. W wyniku różnego rodzaju zaburzeń bądź też uwarunkowań genetycznych może dojść do przedwczesnego lub opóźnionego dojrzewania płciowego.
Przedwczesne dojrzewanie płciowe
Przedwczesne dojrzewanie może być efektem choroby nadnerczy, niedoczynności tarczycy, torbieli jajnika czy też guzów nowotworowych. U dziewczynek objawia się powiększeniem gruczołów piersiowych (często jednego z nich), może również pojawić się miesiączka przed 10 rokiem życia. U chłopców natomiast widoczne jest powiększenie jąder, pojawia się także popęd seksualny (przed 10 rokiem życia). U obu płci pojawia się również owłosienie łonowe, zmiany łojotokowe na twarzy czy też przyspieszone wzrastanie.
Przyczyny przedwczesnego dojrzewania mogą być różne. Dlatego w przypadku zauważenia niepokojących objawów u dziecka, należy skonsultować się w pierwszej kolejności z pediatrą, który oceni, czy konieczna jest diagnostyka endokrynologiczna.
Opóźnione dojrzewanie płciowe
Pierwsze objawy dojrzewania płciowego powinny pojawić się u dziewczynek do 13 roku życia, a u chłopców do 14 roku życia. Jeśli w tym okresie nie pojawiają się charakterystyczne objawy w postaci powiększenia gruczołów piersiowych u kobiet oraz powiększenia objętości jąder u chłopców, mówić można o opóźnionym dojrzewaniu płciowym.
Do najczęstszych przyczyn opóźnionego dojrzewania płciowego zalicza się konstytucjonalne bądź rodzinne opóźnienie dojrzewania oraz wzrastania. Opóźnienie może być również następstwem zaburzeń oraz chorób jak na przykład zespół Klinefeltera (u chłopców), zespół Turnera (u dziewczynek), choroby tarczycy, cukrzyca, mukowiscydoza, choroba nerek. Przyczyną braku objawów dojrzewania płciowego mogą być również zaburzenia odżywienia (np. anoreksja).
Diagnostyka w tym przypadku opiera się na dokładnym wywiadzie lekarskim, a także badaniach zewnętrznych narządów płciowych, morfologii krwi obwodowej oraz poziomu poszczególnych hormonów.
