Prowadzenie ciąży fizjologicznej i wysokiego ryzyka
Ciąża fizjologiczna to taka, która przebiega bez komplikacji. U kobiety podczas ciąży dochodzi do szeregu zmian adaptacyjnych w zakresie fizjologii i anatomii. Warunkuje to prawidłowy przebieg ciąży i jej bezpieczne zakończenie.Macica to narząd, który w trakcie ciąży zmienia się w najbardziej widoczny sposób. Jego waga w ciągu 9 miesięcy wzrasta z 70 do 1000 g, natomiast pojemność – z kilku ml do 5 l. Zmiany dotyczą także szyjki macicy, która staje się krótsza, bardziej miękka i elastyczna. Przez cały okres ciąży w jajnikach nie powstają nowe pęcherzyki i nie dochodzi do owulacji. Następuje także wzrost tkanki gruczołowej piersi, które już po 2 miesiącach ciąży stają się większe. Powiększają się i ciemnieją brodawki sutkowe. Bywa, że już od 16 tyg. zaczyna być widoczna aktywność wydzielnicza gruczołów. Cały narząd przygotowuje się do podjęcia laktacji, a jego wielkość przed ciążą nie przesądza o ilości wyprodukowanego pokarmu.
Skóra na brzuchu ulega znacznemu rozciągnięciu. Stąd częste występowanie rozstępów.
Narasta pigmentacja kresy białej, skóry sromu i brodawek sutkowych. Często przebarwieniu ulegają znamiona skórne.
Może pojawić się tzw. ostuda ciężarnych, czyli brązowe plamy, zwłaszcza na twarzy.
Zwiększa się pojemność minutowa serca, częstość rytmu serca oraz objętość wyrzutowa.
Zmniejszeniu ulega obwodowy opór naczyniowy, co skutkuje spadkiem ciśnienia tętniczego.
Zwiększa się objętość krwi krążącej, przy czym bardziej wzrasta ilość osocza niż elementów morfotycznych, co skutkuje anemią na przełomie II i III trymestru.
W drugiej połowie ciąży zwiększa się Odczyn Biernackiego. Jego wartość dochodzi do 30-70 mm/h.
Zmniejszeniu (przede wszystkim w końcowym okresie ciąży) ulega także liczba płytek krwi. W ciągu 2-12 tygodni po porodzie ich poziom wraca do normy.
Już w I trymestrze zwiększa się pojemność oddechowa i minutowa. Zwiększeniu ulega również stężenie czynników krzepnięcia oraz aktywacja płytek krwi (co zabezpiecza przed krwotokiem w trakcie porodu i po nim), a zmniejszeniu – aktywność fibrynolityczna.
W ciąży zwolnieniu ulega perystaltyka jelitowa, zwalnia motoryka żołądka, spada kwaśność soku żołądkowego.
Spada także napięcie dolnego zwieracza przełyku, co skutkuje występowaniem zgagi.
Z powodu wysokich wartości estrogenów i progesteronu spada aktywność skurczowa pęcherzyka żółciowego, co może zaowocować powstawaniem kamieni. W ciąży zwiększa się znacznie przepływ krwi przez nerki, nawet o 75%. Stąd potrzeba częstego oddawania moczu. Fizjologicznie może pojawić się niewielka glukozuria i białkomocz (do 300mg/dobę). Pod koniec ciąży w moczu może się pojawić niewielka ilość leukocytów i erytrocytów.
W tym okresie zmienia się gospodarka hormonalna. Wzrasta ilość produkowanej prolaktyny, oksytocyny, hormonów tarczycy. Dodatkowo pojawia się łożysko, które także jest źródłem licznych hormonów. Działanie steroidowych hormonów płciowych i relaksyny ma za zadanie zwiększenie elastyczności tkanki kolagenowej i łącznej, co z kolei zwiększa ruchomość w stawach miednicy. Wszelkie niepokojące zmiany hormonalne można skonsultować z endokrynologiem.
W ciąży wzrasta zapotrzebowanie energetyczne kobiety o ok. 300kcal/dz.
Podstawową przyczyną zmian metabolicznych jest duże wydzielanie estrogenów, progesteronu, kortyzolu, laktogenu łożyskowego i insuliny. W tym czasie pojawiają się też nowe reakcje emocjonalne związane z nową sytuacją życiową, zmienioną figurą, często koniecznością zmiany stylu życia, obawą o przebieg porodu i o zdrowie dziecka.
Ginekolodzy podkreślają, że wszystkie te zmiany są jednak fizjologią, chociaż każda kobieta przeżywa ciążę inaczej, mniej lub bardziej intensywnie. I wszystkie opisane pokrótce zmiany są typowe, czyli właśnie fizjologiczne dla okresu ciąży.
Kiedy jednak istnieją wątpliwości, czy zmiany zachodzące w organizmie kobiety podczas ciąży są jeszcze fizjologiczne, czy już patologiczne należy poprosić o konsultację ginekologa. W wyjątkowych sytuacjach także lekarzy innych specjalności, np. endokrynologa, ortopedę, kardiologa czy gastroenterologa.
