PCOS u nastolatek
PCOS, czyli zespół policystycznych jajników, charakteryzuje się zaburzeniami miesiączkowania, niepłodnością i androgenizacją z często występującym nadmiernym owłosieniem i otyłością zwykle u kobiet z hiperinsulinizmem, powiększeniem i torbielowatością jajników.Aby ginekolog mógł rozpoznać PCOS u nastolatki musi przede wszystkim przeprowadzić bardzo szczegółowy wywiad i badanie fizykalne, na które składają się w pierwszej kolejności: ocena wzrostu, masy ciała i BMI. Następnie ocenia wskaźnik talia-biodro i proporcje składu ciała.
W następnej kolejności musi określić kliniczne objawy hiperandrogenizmu, czyli hirsutyzm, trądzik i łojotok. Ginekolog ocenia także stopień wirylizacji (powiększenie łechtaczki, łysienie typu męskiego). Objawem klinicznym hiperandrogenizmu jest także rogowacenie ciemne.
Istotne znaczenie ma również pomiar ciśnienia tętniczego.
Wywiad ginekologiczny zaczyna się od okresu prenatalnego. Wiadomo bowiem obecnie, że narażenie płodu w okresie życia wewnątrzmacicznego na nadmiar androgenów zmienia programowanie „toru reprodukcyjnego” oraz fenotyp reprodukcyjny i metaboliczny w dorosłym życiu.
Wiadomo także, że zaburzenia w okresie życia wewnątrzmacicznego mogą modyfikować genetyczną podatność na choroby po urodzeniu.
W następnej kolejności ginekolog kieruje na pełną diagnostykę laboratoryjną w skład której wchodzą badania oceniające ogólny stan zdrowia, metabolizm glukozy, czynność gruczołów wydzielania zewnętrznego i biochemiczne wykładniki androgenizacji.
Leczenie PCOS u nastolatek zależy od masy ciała i różni się zasadniczo u dziewcząt otyłych i szczupłych.
U dziewcząt otyłych pierwszym krokiem jest redukcja masy ciała. Im wcześniej zredukuje się masę ciała, tym lepszy jest efekt odległy. Celem leczenia jest przede wszystkim zmniejszenie ilości tkanki tłuszczowej całkowitej i trzewnej oraz zwiększenie beztłuszczowej masy ciała.
Następnie zmniejszenie hirsutyzmu, normalizacja cyklu, obniżenie poziomu insuliny, poprawa profilu lipidowego i normalizacja markerów stanu zapalnego. Biorąc pod uwagę, że obecnie przyczynę PCOS upatruje się w otyłości, hiperinsulinizmie i w nadmiarze androgenów, sugeruje się możliwość farmakologicznej profilaktyki zespołu. Ginekolodzy i endokrynolodzy wskazują na korzyści z wprowadzenia leczenia dziewcząt z grupy ryzyka PCOS (tj. u dziewcząt z niską masą urodzeniową i przedwczesnym pubarche) już w wieku między 8-12 r.ż.
